α. Εμπορικά προνόμια στους Βενετούς

• Οι Νορμανδοί της Ιταλίας είχαν αποβιβαστεί στην Ήπειρο και σκόπευαν να βαδίσουν εναντίον της   Κωνσταντινούπολης.
• Ο Αλέξιος Α’ για να τους αντιμετωπίσει, ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών.
• Με τη βοήθεια του πανίσχυρου βενετικού στόλου, οι Βυζαντινοί νίκησαν τους Νορμανδούς.
• Ο Αλέξιος το 1082, για να ανταμείψει τους Βενετούς, τους έδωσε με χρυσόβουλο (επίσημη έγγραφη συμφωνία, υπογεγραμμένη από τον αυτοκράτορα και σφραγισμένη με χρυσή βούλα) τα ακόλουθα προνόμια :

1.    Παραχώρησε τίτλους και χρηματικές χορηγίες στους  εκκλησιαστικούς και  κοσμικούς. άρχοντες της   Βενετίας 

2.    Παραχώρησε σκάλες (=αποβάθρες) και εμπορικά καταστήματα στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης στους εμπόρους της Βενετίας.

3.    Επέτρεψε στους Βενετούς να εμπορεύονται ελεύθερα, χωρίς να πληρώνουν δασμούς, σε όλα τα βυζαντινά λιμάνια.

         Συνέπειες της συμφωνίας :

• Το Βυζάντιο παραιτήθηκε εκούσια από όλα τα φορολογικά, ναυτιλιακά και οικονομικά του δικαιώματα, που δόθηκαν στους Βενετούς ως προνόμια.
• Οι Βενετοί διείσδυσαν οικονομικά και έφτιαξαν μια πανίσχυρη αποικιακή αυτοκρατορία στην Ανατολή.
• Το Βυζάντιο έχασε το ρόλο του μεσάζοντα ανάμεσα στους Άραβες και τη Δυτική Ευρώπη και την κυρίαρχη θέση στη Μεσόγειο. Αυτό το ρόλο θα τον έπαιζαν πια οι Βενετοί.

–          Οι επόμενοι αυτοκράτορες προσπάθησαν να αλλάξουν την κατάσταση :

• δημεύοντας τις περιουσίες των Βενετών
• υποκινώντας βιαιότητες του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης εναντίον τους.
• παραχωρώντας προνόμια και στις άλλες ανταγωνίστριες ιταλικές πόλεις (Πίζα και Γένουα) : αυτό το μέτρο εφάρμοσε κυρίως ο Μανουήλ Κομνηνός, πετυχαίνοντας έτσι να διχάσει τους αντιπάλους του.

β. Το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών

Στα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ’ (1042-1055) η παλιά αντιπαράθεση Ανατολής-Δύσης για το ζήτημα κυριαρχίας στη χριστιανική οικουμένη, οδηγήθηκε στη ρήξη. Οι σχέσεις μεταξύ των Πατριαρχείων Ρώμης και Κωνσταντινούπολης διακόπηκαν πλήρως. Στο πλευρό του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης συντάχθηκαν τα πατριαρχεία Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Αλεξάνδρειας. Αυτό το γεγονός ονομάστηκε Σχίσμα των δύο Εκκλησιών (1054).

Πώς οδηγηθήκαμε στο Σχίσμα;

Παπική πρεσβεία με αρχηγό τον καρδινάλιο Ουμβέρτο ήρθε στην Κωνσταντινούπολη για να συζητήσει με τον πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο την επίλυση των λειτουργικών και δογματικών διαφορών(filioque) των δύο πατριαρχείων. Η αλαζονεία των διαπραγματευτών οδήγησε σε οριστική ρήξη μεταξύ των δύο εκκλησιών (της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής). 

Σημασία: Οι σύγχρονοι δεν αντιλήφθηκαν τη σημασία των γεγονότων που έμελλαν να έχουν ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το μέλλον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.